www.dawnygarnizonpoznan.fora.pl

major Misiaczek

Posiadam książkę: "Zbrodnie Werhmachtu w Wielkopolsce w okresie zarządu wojskowego (1 września - 25 października 1939)" Kalisz 1986 - praca zbiorowa. W "Straty i martyrologia ludności polskiej w Poznaniu 1939 - 1945" Marian Olszewski Wydawnictwo Poznańskie 1973 jest na ten temat niewiele. Ktoś urzęduje z moją "Wielkopolską w cieniu swastyki" Serwańskiego, a wiem, że temat tam był dobrze opisany. Temat był również omawiany przy okazji wydawnictw o Armii Poznań (kilka) wydawanych szczególnie rocznicowo (1989, 1999, 2009), ale nigdy nie potraktowany jako wiodący.
Masz w pełni rację; kolejna nisza dla wyjaśnienia dziejów naszego regionu!

Jankes

major Misiaczek

Jutro będę u Krzyśka i pogadam na ten temat. Myślę, że nie powinno być problemów, może przy okazji znajdziemy coś na temat w ich źródłach.

Jankes

Może on by miał jakieś materiały. Czy jest możliwośc zabrać się z Tobą?

major Misiaczek

Będę jechał z trasy i nie wiem, o której. Jeśli się coś zmieni, to dam znać (i odbiorę rękawiczki) Smile

Ringstand

myta2

KOledzy germaniści....... , aufstellen w formie czasownika to obstawiać, rozstawiać - może rozlokować, natomiast w formie rzeczownika "zestaw", ponieważ niemiecki jest o tyle dziwnym językiem który łączy słowa należy zastanowić się nad samym " stellen" i to w formie czasownika jest stawiać, postawić nastawić.... samo auf zaś ma kilka znaczeń ale takie najbardziej popularne to "na".....

Ringstand

Z powstawaniem czegoś nieożywionego najbardziej kojarzy mi się słowo "gründen" (np.zakładać miasto, firmę). Popatrzę jeszcze w słowniku po południu.

nosferatu

Moja znajomość niemieckiego jest taka sama jak u misiaczka, czyli... żadna (2 lata nauki w podstawówce). Natomiast z latami życia wyrobiłem sobie taką umiejętność bardzo przydatną - jaką mają dzieci podchodzące do komputera: bez żadnych kompleksów wgryzam się w niemieckie teksty. Jeśli dotyczą spraw mnie fascynujących, to okazuje się, że można sobie radzić...

Moim zdaniem, 33 zapasowy pułk piechoty powstał (sformował się) w XII OW jako pułk zapasowy dla 33DP i został przerzucony do Poznania. Tam został włączony do dywizji nr 172 tworzonej w XXI OW. To niestety częściowo przeczy moim poprzednim informacjom zaczerpniętym ze źródeł WIH z lat 80., że w XXI OW nie utworzono ani jednej dywizji. A oto tekst oryginalny z Lexikon der Wehrmacht dotyczący tej naszej 172 Dywizji (bez przymiotnika):

Aufgestellt am 26. August 1939 als Kommandeur der Ersatztruppen XII in Wiesbaden, Wehrkreis XII. Ab Ende Oktober 1939 wurde der Stab als Kommandeur der Ersatztruppen 1./XII bezeichnet. Am 3. November 1939 wurde der Stab unter der Bezeichnung Division Fischer nach Gnesen in den Wehrkreis XXI verlegt. Am 7. November 1939 wurde der Stab in 172. Division umbenannt. Am 23. Dezember 1939 wurde der Stab in Division Nr. 172 umbenannt. Am 13. August 1940 wurde die Division aus dem Warthegau nach Mainz in den Wehrkreis XII zurück verlegt. 1943 war der Stab in Darmstadt, ebenfalls Wehrkreis XII, beheimatet. Im September 1944 stellte die Division die divisionsstarke Kampfgruppe Castorf bei der 7. Armee in Trier, ebenfalls Wehrkreis XII, auf. Diese Walküre-Einheit bildete die Kampfgruppe 91 mit den Grenadier-Regimentern 1057 und 1058. Die Division selbst wurde am 23. November 1944 zur 172. Reserve-Division umgegliedert.

A więc dla mnie rewelacja: 3 listopada 1939 r. przybył do Gniezna sztab Dywizji Fischer, przemianowany cztery dni później na 172 Dywizję, do której włączono wspomniany 33 zapasowy pp z Poznania. W sierpniu 1940 r. 172 Dywizja wraz z "poznańskim" 33 zap. pp wróciła do XII OW i koniec... Pewno dlatego trudno uznać 172 Dywizję, jako wystawioną przez XXI OW, bo raczej zostały tu jej pododdziały po prostu dowiezione, a następnie wywiezione!

P.S. Poszczególne pododdziały 172 Dywizji stacjonowały od listopada 1939 do sierpnia 1940 w XXI OW:
33 zap. pp - Posen
34 zap. pp - Hohensalza
36 zap. pp - Lissa (Leszno)
125 zapasowy graniczny (?) pp - Warthelager (Biedrusko)
14 zapasowy batalion KM - Krotoschin
33 zapasowy pułk artylerii - Posen
6 zapasowy dywizjon kawalerii - Lissa
33 zapasowy dywizjon rozpoznawczy - Rawitsch
33 zapasowy batalion saperów - Posen
12 zapasowy dywizjon taborów (?) - Krotoschin

Co do "szlaku bojowego" 33 zap. pp, to po powrocie w sierpniu 1940 roku na zachód do XII OW, został przemianowany 5 grudnia 1940 roku na 112 zapasowy pułk piechoty. W składzie 172 Dywizji, a potem 182 Dywizji stacjonował we Francji w Chalons-sur-Marne jako siły okupacyjne. 1 września 1942 podporządkowany Dywizji Nanzig, 1 października 1942 przemianowany na 112 rezerwowy pułk piechoty, 7 listopada 1942 przemianowany na 112 rezerwowy pułk grenadierów, od 1 grudnia 1942 r. w składzie 182 Dywizji Rezerwowej, w sierpniu 1943 r, przeniesiony do Senslis we Francji, w styczniu 1944 r. do Pihen, w sierpniu 1944 r. całkowicie zniszczony w północnej Francji.
20 listopada 1944 roku został ponownie sformowany w Schemnitz na Słowacji, 1 kwietnia 1945 roku przemianowany na 664 pułk grenadierów w składzie 182 DP na Słowacji (LXXII KA, 8 Armia, Grupa Armii "Południe").

Ringstand

myta2

no chyba tak, ale popatrzę jeszcze - armee nie znałem

nosferatu

Oto, co napisał wspomniany już Łukasz Gładysiak o Grenzschutzu w Poznaniu:

Jeśli chodzi o zagadnienie jednostek, które jako pierwsze wkroczyły do Poznania we wrześniu 1939 roku to rzeczywiście prowadziłem jakiś czas temu rozpoznanie w tej materii. Niestety informacji na temat akurat Grenzschutz-Regiment 148 jest jak na lekarstwo. Niemniej jednak kilka rzeczy - tzw "pewników" udało mi się ustalić. W załączniku przesyłam swojej notatki. Nie jest ich wiele ale może Panom się przydadzą.

Jeśli chodzi o umundurowanie i wyposażenie to pewnego rodzaju światło rzucają fotografie zachowane w archiwum Stowarzyszenie Pomost, przedstawiające żołnierzy niemieckich (w znacznej mierze zapewne członków Grenzschutz-Regiment 148) w Poznaniu w pierwszych dniach okupacji. Zasadniczo, spośród wzorców armijnych na rok 1939 nie wyróżnia ich nic szczególnego. Zwracają uwagę jedynie następujące elementy:

- Część żołnierzy nosi hełmy wz. 1916 z tarczami po obu stronach (zjawisko dość powszechne w jednostkach tzw. drugiego rzutu we wrześniu 1939 r.)
- Żołnierze posiadają niekompletny ekwipunek tzn. każdorazowo mają pas + ładownice + (w większości) maski przeciwgazowe. Trudno stwierdzić czy z tyłu troczone mają chlebaki (zdjęcia robione są zawsze en face) i jakikolwiek inny ekwipunek.
- Charakterystyczną cechą żołnierzy Grenzschutzu (potwierdzoną źródłowo) jest także różnica wieku i tzw. "stanu fizycznego". Niektórzy wyglądają na ewidentnie starszych, inni wykazują cechy na przykład nadwagi co raczej kwalifikuje ich do formacji tyłowych niż do jednostek pierwszoliniowych.

Na pierwszy rzut oka nie można ponadto stwierdzić, czy żołnierze Grenzschutzu posiadają jakieś specjalne wyróżniki mundurowe (moim zdaniem nie posiadają bo nie było takiej potrzeby - tak czy inaczej wykorzystywano te jednostki jako formacje regularnej piechoty).

Ponadto przesłał mi treść notatki o 148 pułku:

Grenzschutz-Regiment 148

1. Przygotowania do wojny:
I. Sformowany 25.08.1939 r. we Freystadt z inicjatywy tamtejszego Ausblidungs-Leiter i przydzielona do Wehrkreis VIII. 30.08.1939 r. przemianowany nieoficjalnie na Abschnitt Sinz do którego włączono także I batalion 118 Regimentu Grenzschutzu (Grenzwacht-Reg Guksch).
II. Skład w chwili sformowania:
- I batalion = 1-3 kompania
- II batalion = 4-6 kompania
- Równocześnie funkcjonuje batalion ze GR 118
III. Przed wojną jest elementem 8 Armii stacjonującej na froncie zachodnim
IV. Zaskakujące tempo Blitzkriegu w Polsce zmusza OKW do przerzucenia części jednostek tyłowych na front, zwłaszcza, że Anglia i Francja wykazują bierność. Z drugiej strony luzują one najbardziej wyczerpane formacje walczące od 1.09., które z kolei wracają od Zachodnich Niemiec

2. Szlak bojowy:
I. W przededniu wojny jest rozlokowany w ramach 13 Rejonu Ochrony Pogranicza (sztab Rejonu = Głogów) usadowionego naprzeciw Wielkopolskie Bryg. Kawalerii na odcinku Kaszczory-Włoszakowice-Leszno. Całe zgrupowanie podlega 1 Armii GA Północ gen-płk Fedora von Bocka
II. Porusza się zatem w kierunku Poznania przez Kościan i szlakiem na północ od Śremu
III. 1.09.1939, godz. 5.00 – Aktywizacja działań niemieckich w rejonie Kaszczor i Włoszakowic. Pierwsze uderzenie przynosi zdobycie Bojanowa, Kaczkowa i Poniecu (przedpołudnie, między innymi wycofanie się z Bojanowa kompanii z polskiego 55pp). Rozpoczyna się także ostrzał Rydzyny (szturm bojówkarzy o 5.15)
IV. 2.09. Dochodzi do ograniczonych działań ofensywnych na zachodnim skraju dawnego województwa poznańskiego.
V. 6.09.1939 r. – Jako jednostka drugiego rzutu zostaje podporządkowana dowódcy OW – gen. Bockelbergowi i ma pełnić raczej zadania policyjne. W polu podlega Grupie Bojowej Schenckendorffa.
VI. Tego samego dnia (6.09.) zostaje zreorganizowany i jako Grenzwacht-Regiment „Sinz” (148) przestawia się tak:
 Sztab = sztab GR 148
 I batalion = I batalion GR 118 (1-4 kompania)
 II batalion = II batalion GR 118 (5-8 kompania)
 III batalion (karabiny maszynowe) = II batalion GR 148 (9-11 kompania)
VII. 7.09.1939 r. – Ponowna reorganizacja – jako Maschinengewewhr-Reg 148 przedstawia się tak:
 Sztab – ze 148 GR
 I batalion = I batalion ze GR 118 + nowy sztab (1-3 kompania)
 II batalion = III batalion ze GR 148 (4-6 kompania)
VIII. 10.09.1939 r. – Wkracza do Poznania
IX. 12.09.1939 r. – Bierze udział w defiladzie na ulicach Poznania. Tego samego dnia wraz z bliźniaczą jednostką (13 Grsch-Reg) opuszcza Poznań kierując się na wschód
X. Skierowano go nad Bzurę, gdzie ponownie spotkał się z Wielkopolską Brygadą Kawalerii
XI. 7.10.1939 r. – Odesłany do Wehrkreis XXI i podporządkowany 223 Dywizji Piechoty. Uzupełnienia napłynęły z Infanterie Ersatz Batalion 472 stacjonującego we Freystadt

3. 16.02.1940 r. – GR 148 przekształcony zostaje w Infanterie-Regiment 621 z 554 Dywizji Piechoty

Jankes

W takim razie skoro nie był to regularny pułk piechoty to muszę ustalić jak wyglądali żołnierze GS'u. Bo z tego co dotychczas ustaliłem, podstawowa różnica to patki kołnierzowe i brak orła na mundurze. Na zdjęciach, które oglądaliśmy w książce Michała wszyscy żołnierze posiadają regularne patki i orły na mundurach, są doskonale widoczne.

Jankes

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]
(Uśmiechnięty oficer po prawej stronie Rommla)

To tyle z rzeczy ogólnodostępnych które znalazłem... Rolling Eyes

major Misiaczek

Wiemy już dość drobiazgowo, jakie niemieckie formacje i kiedy do Poznania wkroczyły, ale nadal nie wiemy, w jakich mundurach ich na tą wojnę "wypuszczono"? Może formacje te zostały umundurowane już na modłę Wehrmachtu bezpośrednio przed przystąpieniem do działań. Źródła w postaci zdjęć archiwalnych z pierwszych dni września, zrobione na ulicach Poznania, pokazują bezwzględnie mundury regularnej armii, a nie formacji pomocniczych. Ułatwi nam to całą sprawę, ale trzeba dotrzeć do źródeł, czy tak rzeczywiście było. Może po swoich kanałach rekonstruktorskich popytacie, czy posiadają w tym temacie wiedzę?
Przy okazji, piękne zdjęcie stopy "podtrzymującej" - typ czysto aryjski (umyte). Rolling Eyes